ام‌الرصاص

مکان عملیات: منطقه ام‌الرصاص
ارگان‌های عمل‌کننده: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارتش جمهوری اسلامی ایران
هدف عملیات: فریب دشمن به‌منظور انجام عملیات والفجر 8

 

آشنایی با عملیات ام‌الرصاص
به منظور فریب دشمن، طرح حمله‌ای در منطقه ام‌الرصاص ریخته شد و در تاریخ 15 بهمن سال 1364 این عملیات صورت گرفت. رژیم بغداد پس از عملیات بدر و مشاهده مجدد ناتوانی خود و توانایی ایران در به‌دست گرفتن ابتکار عمل، بیش از پیش دست نیاز به‌سوی حامیان خود دراز می‌کند و یاری می‌خواهد، در نتیجه بار دیگر با کمک‌های مالی شیوخ منطقه از جمله کویت و عربستان و حمایت‌های تسلیحاتی و تبلیغاتی جهان غرب، رژیم عراق رمق ازدست رفته را باز می‌یابد و با استفاده از آن کمک‌ها و حمایت‌ها، به تقویت قوای شکست خورده خود می‌پردازد.
عراق در تمامی خطوط عملیاتی، اقدام به ایجاد دیوارهای دفاعی می‌کند. در منطقه فاو کناره‌های اروندرود، بسیاری از آبگیرها و نهرها را می‌خشکاند و برای عکس‌العمل نیروهای زرهی خود، جاده‌هایی مناسب ایجاد می‌کند. دشمن برای این منظور حتی از قطع نخل‌ها و نیزارها نیز فروگذار نمی‌کند. در برخی مناطق هم دستگاه‌های استراق سمع و رادار رازیت کار می‌گذارد.
عراق در ادامه طرح‌های دفاعی خود، تمامی سواحل غربی اروندرود را مین‌گذاری و در خطوط جلوتر از آن، موانع خورشیدی همراه با مین‌های منور کار می‌گذارد و آن را در میان انواع سیم‌های خاردار محصور می‌سازد. هم‌چنین برای تسلط بر جاده‌های تدارکاتی ایران، دکل‌های بلندی در منطقه توسط دشمن نصب می‌شود.
عراق به موازات تمام این اقدامات امنیتی، اقدام به پروازهای شناسایی و فیلم‌برداری و عکس‌برداری از مناطق موردنظر می‌کند و در این جهت از ماهواره‌ها و آواکس‌های غرب نیز بهره می‌گیرد.
با مشاهده اعزام‌های گسترده قوای اسلام به‌سوی جبهه‌های جنوب، دشمن حالت آماده‌باش به خود می‌گیرد و با تمام وجود چشم به آب‌های هورالهویزه می‌دوزد؛ زیرا طبق برآورد کارشناسان غرب و دیگر محاسبات آن‌ها همه‌چیز حکایت از آن دارد که منطقه آبستن عملیات گسترده است.
 

ایران اسلامی پس از عملیات بدر، منطقه فاو را به‌خاطر داشتن ارزش‌های نظامی، سیاسی از جمله قطع ارتباط با خلیج‌فارس و همسایگی با کویت و تسلط بر شمال خلیج‌فارس برای عملیات انتخاب می‌کند. از ابتدای جنگ در این منطقه، عملیاتی صورت نگرفته است و تنها جوش و خروش اروندرود برای دشمن حجت است که ایران هرگز نخواهد توانست از آن عبور و به عمق خاک عراق نفوذ کند.
اما این نقطه به دلایلی مانند باتلاقی بودن آن، که قدرت هرگونه مانوری را از دشمن می‌ستاند، ساکت بودن منطقه از ابتدای جنگ، عقبه کوتاه و کم‌عمق بودن هدف و تسلط آتش توپخانه و خمپاره‌ بر آن، فرماندهان را برآن می‌دارد که پس از طرح‌های مقدماتی، عملیاتی را در منتهی‌الیه اروندرود به اجرا بگذارند.
جاده‌هایی برای نقل و انتقالات نفرات و ادوات کشیده می‌شود. نیروهای یگان مهندسی ـ رزمی سپاه و وزارت راه و ترابری در زیر نگاه نامحرم ماهواره‌های غرب و دیده‌بانی عراق با تلاش و کوشش فراوان این مهم را بدون این‌که تحرکات آن‌ها غیرعادی جلوه کند، با هوشیاری تمام به پایان می‌رسانند.
برای عبور از اروندرود از تجربه عملیات بدر و خیبر استفاده و پل‌هایی برای عبور نیروها ساخته و آماده می‌شود.
نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، برای حمایت از رزمندگان اسلام، اقدام به تشکیل پایگاهی به نام رعد می‌کند و این پایگاه علاوه بر اجرای مأموریت‌های تهاجم به نیروی پیاده و زرهی دشمن و اقدامات تاکتیکی هوایی و... منطقه عملیاتی«والفجر 8» را با 200 قبضه توپ و موشک ضدهوایی مسلح می‌کند.
هوانیروز هم با تشکیل پایگاه«سلیمان خاطر»، در کنار نیروی هوایی برای تدارک و هلی‌برد رزمندگان و تهاجم به ادوات دشمن آماده می‌شود. تمهیدات امینتی فراهم می‌آید و در دسترس رزمندگان قرار می‌گیرد.
هم‌چنین تعداد زیادی ماشین‌های مخصوص پاک‌کننده منطقه آلوده به گازهای شیمیایی، در منطقه استقرار می‌یابند. با نزدیک شدن دهه مبارک فجر و سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، نقل و انتقالات رزمندگان آغاز و آتشبارها و ادوات زرهی به محل موردنظر عازم می‌شوند.

عملیات ام‌الرصاص:
به‌منظور فریب دشمن، طرح حمله‌ای در منطقه ام‌الرصاص ریخته می‌شود و لشگر ویژه شهدا، تیپ 21 امام رضا(ع)، و لشگر 43 قدر از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و لشگر 77 خراسان از ارتش جمهوری اسلامی ایران خود را آماده حمله به منطقه عملیاتی ام‌الرصاص می‌کنند و به سمت مواضع دشمن در این منطقه یورش می‌برند.
فرماندهی پایگاه رعد به‌عهده سرلشگر شهیدعباس بابایی بود و حاج‌آقا بحرینی و برادر سعید شجاعی(فرمانده و قائم‌مقام لشگر 43 قدر) ضمن بازدید از منطقه و طراحی عملیات، مورد اصابت ترکش خمپاره قرار می‌گیرند که فرمانده لشگر مجروح و قائم‌مقام ایشان به شهادت می‌رسند.
با توجه به این‌که فعالیت مهندسی رزمی این عملیات برعهده این لشگر قرار داده شده، رزمندگان اسلام شبانه وارد منطقه عملیاتی ام‌الرصاص می‌شوند و با فرارسیدن آغاز عملیات، لشگر ویژه شهدا و تیپ 21 امام رضا(ع) به همراه خط‌شکن‌های مجرب با عبور از موانع ایذایی و تله‌های انفجاری و با سرعت عمل زیاد بر سر دشمن فرود می‌آیند.
بر اثر بالا آمدن آب، شناورهای سنگین و قایق‌های موتوری از روی موانع خورشیدی عبور می‌کنند و نیروها بدون برخورد با تله‌های انفجاری، خود را به سنگرهای دشمن می‌رسانند.
در همان لحظات اول، مواضع دشمن محاصره و فتح می‌شوند. وقتی‌که نیروهای خط‌شکن با آتش بی‌امان خود موانع را یکی پس از دیگری منهدم و از سر راه بر می‌دارند، یگان لشگر 43 با شایستگی تمام، کار انتقال مجروحین و تدارکات را انجام می‌دهد و هم‌زمان اقدام به زدن پل شناور می‌کند.
نیروهای عراق با مشاهده اوضاع، در حالی‌که صدایشان از بی‌سیم شنود می‌شود به فرماندهان خود اطلاع می‌دهند که ایران حمله بزرگی را در منطقه تدارکات می‌بیند و چنان‌چه نیروی کمکی فرستاده نشود، ایران ممکن است تا بصره پیشروی کند. دشمن بعثی سراسیمه تعدادی نیرو روانه منطقه می‌کند و آن‌گاه با به بکارگیری آتش خمپاره و توپ و حملات هوایی، تلاش می‌کند مانع حمله گسترده ایران در منطقه بشود.
بر اثر حمله هوایی و آتش خمپاره و توپ، پل شناور چندین بار هدف قرار می‌گیرد و هربار قطعات منهدم شده به سرعت تعویض و ارتباط رزمندگان مجدداً برقرار می‌شود. در بعضی از محورها کار به جنگ تن به تن می‌رسد که تعدادی از نیروهای عراقی کشته و زخمی می‌شوند و بقیه، راه فرار را در پیش می‌گیرند.
ارتش عراق بار دیگر چاره ضعف خود را در استفاده از سلاح شیمیایی می‌بیند. هنگامی‌که دشمن، حسابی درگیر و متوجه عملیات گمراه‌کننده ام‌الرصاص است، فرماندهان ایرانی به تمامی لشگرهای عمل‌کننده دستور عقب‌نشینی می‌دهند و نیروها به محل‌های از قبل تعیین شده باز می‌گردند.
فرماندهان یگان‌های جدید عراق که با تاکتیک حساب شده ایران، حوزه مأموریت خود را ترک کرده‌اند، به منطقه جدید کشانده می‌شوند و به خیال رسیدن به دروازه‌های پیروزی، در انتظار روزهای آینده برای دریافت مدال می‌مانند.
ناگهان انفجار مهیب و آتش گسترده، منطقه فاو را درهم می‌کوبد و عراقی‌ها درمی‌یابند که فریب خورده‌اند. رزمندگان عمل‌کننده در ام‌الرصاص، که از عقب‌نشینی خود ناخرسند هستند، آتش انفجار پیاپی خودی برق چشمانشان را بیشتر می‌کند و در میان حیرت و شگفتی، بوی عملیات گسترده را به مشام جان درمی‌یابند.
در پایان عملیات تاکتیکی ام‌الرصاص، چند فروند هلی‌کوپتر دشمن تلاش می‌کنند با شلیک راکت، رزمندگان را هدف قرار دهند که بدون هیچ نتیجه‌ای از تلاش بیهوده خود وامی‌مانند و رزمندگان اسلام در این حمله علاوه بر گمراه کردن بعثیان از عملیات بزرگ والفجر 8 خسارات و تلفات قابل‌توجهی به دشمن وارد می‌آورند.