مکان عملیات: جبهه جنوبی، سوسنگرد
فرماندهی: مشترک
نوع تک: نیمه‌گسترده
ارگان‌های عمل‌کننده: مشترک(ارتش، سپاه، ستاد نیروهای نامنظم)
استعداد نیروهای درگیر: ایران؛ 6 گردان پیاده و زرهی، عراق؛ 8 گردان پیاده و زرهی
تلفات انسانی عراق: 795 نفر
هدف عملیات: نجات سوسنگرد از خطر سقوط حتمی
عملیات سوسنگرد از عملیات جنگی ایران در جریان جنگ ایران و عراق بود. این عملیات در محور سوسنگرد به صورت نیمه‌گسترده در تاریخ ۱۳۵۹/۸/۲۶ به فرماندهی مشترک انجام شد.
این عملیات قرار بود با مشاركت پاسداران و تیپ 2 لشكر 92 زرهی خوزستان و نیروهای ستاد جنگ‌های نامنظم انجام شود. كلیه هماهنگی‌ها برای انجام عملیات و نجات مدافعان توسط حضرت آیت‌الله خامنه‌ای-شهید چمران انجام گرفته بود و قرار بود فردا صبح نیروی اصلی عملیات كه همان تیپ 2 زرهی 92 بود حمله خود را به سوسنگرد آغاز كنند كه شب ساعت حدود 12 شب فرمانده لشكر 92 زرهی امیر سرتیپ غلامرضا قاسمی‌نو در تماس تلفنی با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای اظهار داشت كه فرمانده نیروی زمینی ارتش تیمسار ظهیرنژاد اظهار داشته كه تیپ 2 نباید در عملیات شركت كند وچون احتمال انهدام تیپ وجود دارد به دستور بنی‌صدر از شركت در این عملیات خودداری كند. با این دستور عملاً عملیات لغو می‌شد و سوسنگرد نیز سوقوط می‌كرد و تمام مدافعان به شهادت می‌رسیدند. بلافاصله حضرت آقا در تماس تلفنی این مسأله را با حضرت امام در میان می‌گذارند و امام هم می‌فرمایند تیپ باید شركت كند و نیازی به اجازه بنی‌صدر نیست حضرت آقا هم فوراً نامه‌ای به فرماندهی لشكر2 زرهی می‌نویسند كه تیپ باید در عملیات شركت كند و هركس از این دستور سرپیچی كند مسئول است، شهید چمران نیز در زیر نامه متنی را اضافه می‌كند با این مضمون كه اگر تیپ فردا عمل نكند 500 نفر از مدافعان فردا به شهادت می‌رسند و اگر من زنده باشم با مسئول متخلف برخورد خواهم كرد «منظور بنی‌صدر می‌باشد» از آن طرف فرماندهی متعهد لشگر 2 هم كه علاقه خاصی به رهبر معظم انقلاب داشتند تیپ را در حالت آماده‌باش قرار می‌دهند و فردا صبح عملیات به فرماندهی شهید چمران و امیر قاسمی‌نو در مورخه 26/8/59 آغاز می‌شود و با حمایت چند فروند بالگرد توپدار كبری محاصره سوسنگرد شكسته می‌شود.
در این عملیات كه شهید چمران در خط مقدم شركت داشتند از ناحیه پا به شدت مجروح می‌شوند و یكی از محافظانش هم به شهادت می‌رسد ولی شهید چمران با كشتن راننده یك كامیون عراقی و به همراه دیگر محافظش با كامیون به عقب برمی‌گردند و شهید چمران را برای مداوا به تهران منتقل می‌نمایند. این عملیات با فرماندهی مستقیم حضرت آقا و شهید چمران با موفقیت به پایان می‌رسد و سوسنگرد برای همیشه آزاد می‌گردد مناطق مرزی بستان و چزابه در اشغال دشمن باقی می‌ماند تا این‌كه عملیات طریق‌القدس در نیمه شب دی ماه سال 60 به فرماندهی شهید سپهبدعلی صیاد‌شیرازی به اجرا درآمد و650كیلومترمربع از سرزمین‌های جمهوری اسلامی ایران و مناطق بستان و چزابه آزاد گردید و برای اولین‌بار نیروهای جمهوری اسلامی ایران به مرزهای بین‌المللی رسیدند.
خلبانان شهید نیروی هوایی در عملیات آزادسازی سوسنگرد:
در عملیات آزادسازی سوسنگرد در ۲۶ آبان‌ماه سال ۱۳۵۹ که به شکست حصر سوسنگرد منجر شد، ۲۴ خلبان نیروی هوایی شرکت داشتند که از این تعداد«هوشنگ کیان‌آرا»، «سید محمدتقی حسینی»، «محمد کام‌بخش ضیایی»، «نعمت‌الله اکبری سامانی»، « یونس خوش‌بین» و « ابراهیم امیدبخش» به شهادت رسیدند.
هم‌چنین«استوار دوم شهیدحسین سلمان‌زاده»، «گروهبان یکم شهیدابراهیم قهوه‌چی‌زاده»، «استوار دوم شهیدغلامعلی حلاج قدوی»، «سروان فنی شهیدعبدالله عیسی‌پور»، «ستوان دو شهیدسیدعلی‌اکبر حیدری» نیز از دیگر شهدای نیروی هوایی در جریان عملیات آزادسازی سوسنگرد می‌باشند.
لیست خلبانان هواپیمای F5 شرکت‌کننده در عملیات آزادسازی سوسنگرد به شرح زیر اعلام گردید: «داود صادقی»، «محمود نعیمی»، «شیرافکن همتی»، «جلال آرام»، «پرویز نصری»، «بهنام غنامیان»، «احمد مهرنیا»، «سیداسماعیل موسوی»، «سیاوش مشیری» «حبیب‌الله بقایی» ،«داوود سلمان»، «قاسم محمدامینی»، «ایرج عصاره»، «اکبر توانگریان» و هم چنین خلبانان«محمد مسبوق»، «رضا رمضانی»، «فضل‌الله جاوید‌نیا» و «داوود عسگری» با هواپیمای F14 درجریان عملیات آزادسازی سوسنگرد شرکت داشتند .
هدف عملیات:
هدف عملیات، نجات سوسنگرد از خطر سقوط حتمی بود. بعد از شکست نخستین تلاش دشمن در اوایل مهرماه جهت اشغال سوسنگرد، بعد از سقوط خرمشهر در اواسط آبان، دشمن یک‌بار دیگر برای تصرف شهر اقدام و آن را محاصره نمود. در شرایطی که مدافعان شهر آخرین مقاومت‌ها را انجام می‌دادند، 2 گردان زرهی از ارتش با همراهی نیروهای سپاه، بسیج و ستاد جنگ‌های نامنظم دکتر چمران، در امتداد جاده سوسنگرد-حمیدیه دست به حمله زده و ضمن شکستن خط محاصره، عراقی‌ها را از داخل شهر عقب راندند .