محرم

 محرم

محرم

تاریخ عملیات: ۱۰ آبان ۱۳۶۱
تعداد مشاهده: ۱۴۰۳
نام عملیات: محرم
رمز عملیات: یا زینب(س)
مکان عملیات: جنوب، موقعیت؛ جنوب موسیان
زمان عملیات: 10 تا 20 آبان 1361
مراحل عملیات: 3 مرحله
نوع تک: نیمه‌گسترده
فرماندهی‌: مشترک سازمان؛ مشترک
استعداد نیروهای درگیر: ایران؛ 66 گردان پیاده، زرهی و مکانیزه، عراق؛ 46 گردان پیاده، زرهی، مکانیزه
و کماندویی
هدف عملیات: تصرف ارتفاعات مرزی مشرف بر شهر‌العماره عراق
تلفات انسانی عراق‌: بيش از 7000 نفركشته‌ و زخمي، 3400 نفر اسیر
چکیده: با هدف جبران ناکامی‌های اخیر و گشودن جبهه جدیدی جهت غافلگیری دشمن، این عملیات انجام گرفت و با موفقیت پایان یافت.
عملیات:
با فرا رسيدن ماه پيروزي خون بر شمشير، شوري در جبهه‌ها در مي‌گيرد. گردان‌هاي عزادار امام‌حسين‌(ع) با دسته‌هاي سينه‌زني در خطوط جنگي و يگان‌ها به راه مي‌افتد و خاطرات جنگ‌هاي صدر اسلام متجلي مي‌شود.
آواي مناجات براي سرور شهيدان همه جا مي‌پيچد. نيروهاي عراقي از وحشت حمله رزمندگان در ماه محرم به دستور فرماندهان در آمادگي كامل به سر مي‌برند.
ماهواره‌هاي غرب با پرواز در آسمان منطقه عملياتي، اين هشدار را به صداميان مي‌دهند كه حمله‌‌اي در شرف وقوع است، ولي به خاطر استتار نظامي نيروهای رزمنده نمي‌توانند منطقه درگيري را شناسايي كنند. عراق براي جلوگيري از عمليات احتمالي، طي پيامي از ايران مي‌خواهد به خاطر ماه حرام از جنگ خودداري شود، غافل از اين خودش در ماه ذي‌الحجه كه از ماه‌هاي حرام محسوب مي‌شود، حمله سرتاسريش را آغاز كرده بود.
در منطقه عملياتي موسيان شور و حالي ديگر حكمفرما مي‌شود. لشكرهاي 25 كربلا، نجف‌اشرف، علي‌بن‌ابيطالب‌(ع) و امام‌حسين‌(ع) مأموريت مي‌يابند خود را در خطوط درگيري محرم سازماندهي كنند و گردان سيدالشهداي لشكر 25 هم‌چون ديگر يگان‌ها پس از سي‌كيلومتر پياده‌روي به منطقه موردنظر رسيده و در آن‌جا مستقر مي‌شوند. وظيفه هر لشكر و گردان مشخص و يادآوري مي‌شود كه دشمن به خاطر تجربه از عمليات‌‌هاي قبل و حساس بودن نسبت به ماه محرم در آماده باش كامل به سر مي‌برد و از آن‌جا كه نمي‌شود از غافلگيري و بي‌خبري آن‌ها استفاده كرد، پس بايد از سرعت عمل بهره گرفت. به فرماندهان نيروهاي عمل‌كننده گفته مي‌شود كه اگر سرعت عمل عمليات فتح‌المبين در كار باشد، پيروزي چشمگيري حاصل خواهد شد در غير اين صورت، نتيجه كار مطلوب نخواهد بود.
در حالي‌كه همه‌چيز طبق برنامه دلخواه پيش مي‌رود، هواي مهتابي، خلجاني در ذهن فرماندهان به وجود مي‌آورد. براي رفع اين مشكل، رزمندگان با خلوص تمام دست به دعا برمي‌دارند، ناگهان غرش مهيبي فضاي منطقه را به لرزه در مي‌آورد و در پي آن ابرهاي سياه و متراكم آسمان منطقه را مي‌پوشاند. باران شديدي در مي‌گيرد و صداي رعد، طنين آتشبارهاي دشمن را بي‌اثر و خاموش مي‌كند و برق آسمان با درخشش خيره‌كننده، منورهاي عراقي را بي‌فروغ جلوه مي‌دهد. سرانجام با الطاف خداي متعال و فرماندهي حضرت صاحب‌الزمان(عج) زمينه براي اجراي عمليات فراهم مي‌شود.
سرانجام لحظه موعود فرا مي‌رسد و در قرارگاه كربلا، آيت‌الله طاهري، آيت‌الله جنتي و فرماندهان سپاه اسلام دست‌ها را با آسمان بلند كرده و از خداوند سبحان ياري مي‌طلبند. ترنّم ريزش باران رحمت و نجواي دعاي توسل درهم مي‌آميزد و فضاي ملكوتي حاصل مي‌شود و بار ديگر بوي عمليات فتح‌المبين را پر مي‌كند.
مرحله اول عملیات محرم:
در تاريخ 61/8/10 در ساعت 22:08 دقيقه، عمليات محرم با رمز مبارك«يا زنيب (س)» در منطقه عملياتي موسيان با اهداف آزادسازي ارتفاعات حمرين در جنوب دهلران، خارج كردن شهرهاي موسيان و دهلران از زير آتش توپخانه و تهديد و دسترسي به امكانات داخل خاك عراق آغاز مي‌شود.
رزمندگان اسلام مركب از چهار لشكر از سپاه و يك تيپ از ارتش، حركات مقدماتي را آغاز كرده و به سوي اهداف به حركت در مي‌آيند. لشكر 25 كربلا با عزمي راسخ، پس از عبور از ميدان‌هاي وسيع مين و تله انفجاري، هم‌چون صاعقه بر سر ارتش عراق وارد مي‌شود. گردان حمزه اين لشكر با سرعت عمل خارق‌العاده خود، خطوط دفاعي دشمن را شكسته و نخستين آثار شكست را بر بعثيان نمايان مي‌سازد.
بر اثر آتش پر حجم دشمن، هرگونه تحرك از نيروهای پشتيباني‌كننده ايران سلب مي‌شود كه سرانجام با لياقت و كارداني فرمانده گردان سيدالشهداء و مسئول گروهان عملياتي گردان، نيروها با موفقيت از ميدان مين و زير آتش دشمن عبور مي‌كنند و در اين لحظات كه نبرد به اوج خود مي‌رسد، ابر سياه كنار رفته و ماه دوباره ظاهر مي‌شود.
لشكرهاي امام‌حسين‌(ع) و علي‌بن‌ابي‌طالب‌(ع) و نجف اشرف در طرفين لشكر 25 هم‌چون پتك بر سردشمن فرود مي‌آيند. لشكر امام‌حسين(ع) به سمت چم هندي يورش مي‌برد، اما در اثر بارندگي و جريان سيل تعدادي از نيروها عقب‌مانده و عده‌اي هم به شهادت مي‌رسند.
به‌ناچار رزمندگان اين لشكر به سمت شمال منطقه درگيري به حركت در مي‌آيند و با نصب پل از منطقه چم‌هندي به طرف چم سري تغيير حركت مي‌دهند. با حركتي بي‌نظير و باور نكردني براي دشمن، نيروهاي متجاوز بعث از همين محور هدف تهاجم اين لشكر مجرب قرار گرفته و قلع و قمع مي‌شوند و ارتفاعات جبل حمرين، در معرض آزادي قرار مي‌گيرند.
لشكر علي‌ابن‌ابي‌طالب‌(ع) به‌رغم آتش پرحجم دشمن، به سوي مواضع دشمن يورش مي‌برد و با وجود آتش سنگين دژ دفاعي آن‌ها را درهم مي‌كوبد كه با ادامه تهاجم، جاده ‌العماره زير ديد و تير مستقيم اين لشكر قرار مي‌گيرد و با اين هجوم سنگين، به نقل و انتقالات دشمن در اين محور خلل وارد مي‌شود. جاده عين خوش، دهلران از زير ديد و تيرمستقيم خارج و ارتباط مرزي جنوب و غرب ايران بيش از پيش برقرار مي‌شود.
لشكر حماسه‌آفرين نجف‌اشرف با حركتي تحسين‌برانگيز، مقر تيپ 606 پياده دشمن را محاصره مي‌كند، به‌طوري‌كه دشمن تا ساعت‌ها از محاصره مطلع نمي‌شود. از مقر فرماندهي لشكر 10 زرهي عراق به اين تيپ اطلاع داده مي‌شود كه در محاصره هستند، لذا مقاومت كنند تا نيروهاي كمكي برسند. فرماندهان اين تيپ كه بر اثر نوشيدن مواد الكلي هوش خود را از دست داده‌‌اند، اطلاعيه و آماده‌باش لشكر 10 را به تمسخر مي‌گيرند. محاصره تيپ تكميل و لشكر پيروز نجف اشرف با سرافرازي وارد موضع اين تيپ مي‌شود و تعدادي از سرابازان و فرماندهان آن را به اسارت در مي‌آورد.
تا نزديك صبح، بيشتر اهداف عمليات تأمين مي‌شود و الحاق نيروها با موفقيت صورت مي‌پذيرد؛ ولي در منطقه چپ درگيري، بر اثر بارندگي و طغيان آب شكاف ايجاد مي‌شود و تلاش مي‌گردد تا دشمن نتواند از آن نقطه استفاده كند. با روشن شدن هوا، هواپيماهاي عراق با تمام امكانات اقدام به حمله كرده و با ريختن بمب و راكت تلاش مي‌كنند تا مانع ادامه عمليات شوند.
در همين هنگام نيروي هوايي ايران نيز وارد معركه شده و با هجوم‌هاي دلاورانه خود پاسخي مناسب به نيروي هوايي عراق مي‌دهند و با ساقط كردن هفت فروند از جنگنده‌هاي دشمن، حريف را از معركه خارج مي‌كنند. در پايان مرحله اول با آزادي 550 كيلومترمربع از خاك ميهن اسلامي،‌ 6380 نفر از بعثيان كشته و زخمي و 1970 تن به اسارت در مي‌آيند. هم‌چنين 90 دستگاه تانك و نفربر و 13 دستگاه خودرو منهدم مي‌شود. هفت فروند هواپيما ساقط شده و 45 دستگاه تانك و نفربر، 100 دستگاه خودرو و مقادير زيادي جنگ‌افراز از انواع مختلف به‌غنيمت رزمندگان اسلام در مي‌آيد.
با انجام مرحله اول، ضربات سختي با لشكر 10 زرهي تحت امر سپاه چهارم(مأمور در منطقه) وارد مي‌شود و زمينه براي ورود رزمندگان به داخل خاك عراق و تهديد مناطق عمقي فراهم مي‌شود. براي اين‌كه دشمن نتواند به سرعت خود را بازسازي كند، رزمندگان براي شروع مرحله بعدي عمليات در آماده‌باش كامل به‌سر مي‌برند و تنها پس از 38 ساعت، بازسازي انجام شده و بلافاصله در مواضع خود مستقر مي‌شوند تا مرحله دوم را با قدرت و قاطعيت آغاز كنند.
مرحله دوم عمليات محرم:
‏مرحله دوم عمليات محرم در تاریخ 61/8/11 ساعت 2:30‏ بعد از نیمه شب با رمز«‏یا زبنب(س)» ‏آغاز می‌شود. .به دلیل موفق نشان نیروها در سمت چپ محور درگیری و امکان ‏عملیات از طرف دشمن، یگان‌های رزمی ایران به سرعت آماده می‌شوند تا نقطه ضعف را ‏پر نمایند.
‏پس از عبور نیرو‌های اسلام از موانع ایذایی و میدان مین، ابتدا گردان سیدالشهداء که مهم‌ترین گردان لشکر 25 ‏محسوب می‌شود -خود را به مواضع دشمن می‌رساند که با شلیک تعداد زیادی گلوله و موشک آر.پی.جی به‌سوی دشمن، اقدام به عملیات ایذایی می‌کند و بدین‌صورت زمینه برای هجوم لشکر امام‌حسین‌(ع) و علی‌بن‌ابی‌طالب‌(ع) آماده می‌شود. نیرو‌های اسلام پس از عبور از موانع متعدد و مین‌های منور و بشکه‌های آتش‌زا، به مواضع ارتش عراق یورش می‌برند. درگیری در مواضع دشمن به نبرد تن به تن می‌رسد و ‏تعداد دیگری از عراقی‌ها کشته و زخمی و تسلیم می‌شوند و بقیه راه فرار را در پیش می‌گیرند.
‏مواضح مستحکم نیروهای بعثي با هجوم بی‌امان رزمندگان درهم کوبیده مي‌شود و ‏بلافاصله به تصرف در می‌آید. بدین‌ترتیب پاسگاه‌های جم‌هندی و ربوط و... آزاد و به دنبال ‏آن بسیاری از اهداف تأمین شده در مرحله اول، تثبیت می‌شوند.
‏در ساعت 5 ‏صبح، رزمندگان خود را به جاده شرهانی رسانده و تهاجم تانک‌های عراق را درهم می‌کوبند. تعدادی از تانک‌ها به آتش کشیده می‌شوند. در ساعت 7 صبح ‌الحاق نیروهای ایرانی کامل مي‌شود.
مرحله سوم عمليات محرم:
‏سومین مرحله این عمليات در ساعت ده ‏شب تاريخ 61/8/15 با هدف تسخیر ارتفاعات غربی، دامنه‌های غربی جبال حمرین، جاده‌‏های تدارکاتی دشمن و تأمین اهداف فتح شد در مراحل نخستین آغاز مي‌شود. این در حالی است که رادیو بخش فارسی بغداد به‌شدت تلاش می‌کند با پخش اکاذیب، رزمندگان اسلام را از حمله باز دارد. این رادیو مانند همیشه ‏ایران را تهدید به استفاده از جنگ‌افزارهای ناشناخته و جدید می‌کند. هم‌چنین به مردم ‏مرزنشین عراق اطمینان می‌دهد که ایرانیان هرگز نخواهند توانست از مرز عبور کنند، اما لشکرهای آزادی‌بخش اسلام، برای سومین بار پس از عبور از بلندی‌های حمرین به‌سوی چاه‌های نفتی منطقه یورش می‌برند و تمامی موانع را پشت سر می‌گذارند. عده زیادی از ‏نیروهای دشمن در این نبرد سخت کشته و زخمی شده یا به اسارت قوای اسلام درمی‌آیند. فرماند‌هان نظامی بعث تلاش می‌کنند با جمع‌‌آوری نیروهای پراکنده آن‌ها را مجدداً سازماندهی کنند و پاتک‌هایی را علیه ایران آغاز نمایند که با لطف خداوند و هوشیاری رزمندگان اسلام همه آن‌ها قبل از این‌که فرصتی برای عکس‌العمل بيابند،‏ تارومار مي‌شوند.
‏چاه‌هاي نفتی منطقه به استعداد 50 حلقه به تصرف ایران درمی‌آید و برای ورود به شهرک زبیدات عراق، گردان‌های لشکر 25‏ کربلا به دژهای دفاعی عراق یورش می‌برند. سرعت عمل یگان سیدالشهداء دشمن را دچار سردرگمی می‌کند. شهر لحظه به لحظه به محاصره نزدیک‌تر می‌شود. شلیک آتشبارها و حملات هوایی دشمن علیه رزمندگان شدت می‌گیرد، اما برتری آتش و توان رزمی نیروهای اسلام، هرگونه تحرکی را از سوی نیرو‌های عراقی خنثی می‌کند.
‏در جاده زبيدات کامیون مهمات دشمن سعی می‌کند به نیروهای محاصره شده خود مهمات برساند، اما قبل از این کار مورد هدف قرار گرفته و در اثر انفجار مهیب و آتش حاصل از آن، به خاکستر می‌نشیند و در پی آن صدای تکبیر رزمندگان فضا را پر مي‌كند و شیران شمال در قالب لشکر 25‏ کربلا با الهام و تبعیت از جانبازان و شهداي خرد تبديل به آهن گداخته مي‌شوند و دیگر هیچ‌کس را یارای مقابله با آنان نیست.
‏دشمن وقتی در مقابل تهاجم سنگین رزمندگان به استیصال مي‌افتد، از سلاح شيميايي ‏استفاده می‌کند. ناگهان تعدادی از هلی‌کوپترهای مسلح به راكت شيميايي وارد منطقه می‌شوندکه با لطف خداوند گردباد شدیدی در می‌گیرد و هلی‌کوپترها به‌ناچار عقب می‌نشینند.
در آستانه ورود به شهرک زیبدات تانک‌های مستقر در بلندی‌ها و شیارها آخرین تلاش را انجام می‌دهند تا مانع سقوط شهر شوند. آر.پی.جی زن‌ها تعدادی از آن‌ها را شکار مي‌کنندکه باقیمانده تانک‌ها از مهلکه می‌گریزند و در سمت غرب زیبدات موضع می‌گیرند.
‏پس از درهم شکستن آخرین مقاومت‌های دشمن، لشکر 25 ‏کربلا و دیگر یگان‌ها با سرافرازی وارد شهر تخلیه شده زبیدات مي‌شوند وکار تعقیب را تا غرب شهرک ادامه می‌دهند. آن‌گاه بلدوزرهای جهاد، سپاه و ارتش اقدام به ایجاد خط دفاعی مناسب می‌کنند. نیروهای اسلام در پشت آن مستقر و آماده دفع باتک‌های احتمالی دشمن مي‌شوند.
‏هم‌زمان با ورود رزمندگان به شهر زبیدات، در محورهای سمت راست منطقه عملیاتی، ‏پاسگاه‌های شرهانی و ابوغریب نیز به تصرف قوای اسلام درمی‌آید و بدین‌ترتیب تمامی اهداف تأمین می‌شود. در تصرف این پاسگاه‌ها اکثر نیروهای بعث فرار را بر قرار ترجیح می‌دهند و تعدادی هم که به زور فرماندهی مقاومت می‌کنند سرانجام کشته یا اسیر می‌شوند.
‏عراق برای باز پس‌گیری اراضی و خطوط از‌دست‌رفته خود، در 61/8/21 دست به پاتک بسیار سنگینی می‌زند که با انهدام20 ‏تانک و نفربر و تلفات عمده، تلاش مذبوحانه‌اش عقیم می‌ماند و مواضع ایران بيش از پيش تثبیت می‌شود.

نتايج عمليات:


- مناطق و تأسيسات آزاده شده:
خارج كردن جاده دهلران – عين‌خوش به طول 100 كيلومتر از زير ديد و تير دشمن.
تأمين امنيت شهرهاي موسيان، دهلران و پادگان عين خوش، دشت اژيه و دهكده‌هاي اطراف آن.
آزادسازي سلسله جبال حمرين، قله‌هاي 390، 398، 400، 290، 298.
به خطر انداختن جاده ارتباطي طيب- علي غربي و جاده نظامي بغداد – العماره.
آزادسازي منابع نفتي موسيان، بيات و حوضچه‌هاي نفتي زبيدات، تلمبه‌خانه و حدود 70 حقه چاه نفتي.
تأمين قسمتي از مرز به طول 50 كيلومتر.
- وسعت منطقه آزاد شده:
بيش از 550 كيلومترمربع از خاك ايران آزاد مي‌شود و بيش از 300 كيلومترمربع از خاك عراق در نوار مرزي به تصرف رزمندگان اسلام در مي‌آيد.
- تجهيزات منهدم شده دشمن:
260 دستگاه تانك و نفربر زرهي.
230 دستگاه خودرو.
چندين قبضه توپ سبك و سنگين.
ده فروند هواپيما.
چندين انبار مهمات و انواع سلاح‌هاي سبك.
- يگان‌هاي منهدم شده دشمن:
تيپ‌هاي 606، 413، 703، 505، 42 و 423.
تيپ‌هاي 42، 60 و 17 زرهي.
تيپ مكانيزه.
گردان 2 نيروي مخصوص.
5 گردان كماندويي.
گردان تانك التحرير و گردان تانك صدام.
- غنايم:
بيش از 150 دستگاه تانك و نفربر زرهي.
51 قبضه تفنگ 106 ميلي‌متري.
انواع توپ‌هاي ضدهوايي و خمپاره‌انداز.
بيش از 250 دستگاه انواع خودرو.
چندين موشك‌انداز ماليوتكا.

پیام امام خمینی درمورد عملیات محرم:

حضرت امام خميني‌(ره) ضمن اشاره به پيروزي بزرگ سلحشوران اسلام در منطقه عملياتي محرم به روش صدام اشاره كرده و عكس‌العمل وي را پس هر شكست چنين تفسير مي‌‌فرمايند:
«شما ببينيد كه صدام چه كار كرده كه امروز در دام افتاده است و نمي‌داند چه كار كند. مثل آن كسي بود كه ادعاي پهلواني مي‌كرد و هروقت كه مي‌رفت بيرون، يك كسي پيدا مي‌شد او را كتك مي‌زد و يا زمين مي‌زد. برمي‌گشت(خانه) مادرش را كتك مي‌زد.

صدام در هر جبهه‌اي كه سيلي خورده است و در هر جبهه‌اي كه شكست خورده است دنبال او يك دسته از اين عراقي‌هاي بيچاره را كه تحت ظلم او هستند و دست و پا مي‌زنند از آن‌جا بيرون كرده است و يا به حبس برده و با سلاح‌هاي دورزن خودش همه آن افراد شهرهاي عربي‌نشين را كه محترم هستند، اين‌ها را هدف قرار مي‌دهد و يا شهرهاي ايران را.

اين همان مسأله است. هر وقت شكست مي‌خورد، يك هم‌چنين قضيه‌اي است. الان شكست فاحشي خورده است. منتظر باشيد كه باز اگر خداي ناخواسته بتواند او در شهرهاي مرزي يك جنايتي بكند و دوستان منافقش هم در داخل و اين براي اين است كه اذهان را از اين شكست(بلكه بتواند) منصرف كند».

«روح‌الله الموسوی‌الخمینی»