نام عملیات: والفجر 4
زمان عملیات: 1362/7/27
مدت عملیات: 33 روز
مکان عملیات: منطقه شمالی شهر پنجوین عراق در جبهه شمالی جنگ
رمز عملیات: یا الله ... یا الله ... یا الله
تلفات دشمن: 19000 نفر کشته ، زخمی و اسیر
ارگانهای عملکننده: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارتش جمهوری اسلامی ایران
اهداف عملیات: آزادسازی بخشی از میهن اسلامی و ارتفاعات مهم منطقه، تصرف پیشرفتگی دشت شیلر، مسدود ساختن راه ورود گروهکهای ضدانقلاب که از طریق دشت شیلر انجام میشد، تصرف پادگان پنجوین و گرمک عراق و خارج ساختن مریوان از زیر دید و تیر دشمن
دشت وسیع و دره شیلر میان شهر مرزی بانه و مریوان با فرورفتگی خاصی که از خاک عراق به داخل ایران دارد، در گذشته و در تاریخ جنگتحمیلی منطقه مهمی بهشمار میرفت. بلندیهای سورن، سورکوه و کانی مانگا در دهانه این دشت قرار دارند.
عملیات والفجر 4 در سه مرحله و با هدف وصل این بلندیها به یکدیگر در خط خودی، از روز 27 مهرماه 1362 به مدت 33 روز در منطقه جبهه شمالی سلیمانیه و پنجوین انجام شد.
حمله ساعت 24 و با رمز یا الله ... با الله ... یا الله در منطقهای به وسعت صدها کیلومترمربع آغاز شد. نیروها در دو محور بانه و بلندیهای لری، گرمک، کنگرک و در محور مریوان و بلندیهای پنجوین به نام زله ، مارو و خلوزه به پیشروی پرداختند.
در مرحله دوم پس از گذشت دو روز از مرحله نخست، بلندیهای سورن و کانیمانگا و چندین نقطه دیگر آزاد شد، اما بر اثر پاتکهای دشمن روی قلههای کانیمانگا، برخی از مناطق دستبهدست شد و نهایتاً در اشغال دشمن باقی ماند.
مرحله سوم عملیات روز 2 آبانماه 1362 به اجرا درآمد. سپاه پاسداران تنها با 25 گردان وارد عمل شد و در مجموع 1000 کیلومترمربع شامل 300 کیلومترمربع از اراضی ایران و 700 کیلومترمربع از اراضی عراق آزاد شد و معابر نفوذی گروهکهای نفوذی ضدانقلاب به داخل ایران در دره شیلر مسدود گردید.
این عملیات را 8 تیپ و دو گردان از سپاه و 1 لشگر پیاده از ارتش به انجام رساندند. فرآیند این عملیات، تصرف پیشرفتگی دشت شیلر، شهر و پادگان پنجوین و گرمک عراق و تسلط بر 13 شهر و روستای عراق، همراه با 19000 تن کشته و زخمی و اسیر و نابودی دهها گردان و گروهان کماندویی و مخصوص دشمن بود.
دستاورد دیگر این عملیات خارج ساختن شهر مریوان از زیر دید و تیر دشمن و فراهمسازی مقدمات عملیات بعدی در استان سلیمانیه عراق بود.
موقعیت منطقه عملیاتی:
دشت شیلر با فرورفتگی خاص خود، واقع در مرز دو کشور ایران و عراق و در حدفاصل دو شهر مریوان و بانه قرار دارد. این منطقه از جمله مناطقی است که طی قرارداد 1975 الجزایر، به دلیل وجود ارتفاعات جانبی آن به شکل مرزبور(فرو رفتگی در داخل خاک ایران) تعیین شد.
از جمله مهمترین ارتفاعات این منطقه سورن، سورکوه و کانیمانگا است که دهانه دشت شیلر را تشکیل میدهد. همچنین در دشت شیلر، شهر پنجون قرار دارد که ارتفاعات مشرف بر آن پنجون یا زله نامیده میشود.
ضمناً شهر پنجون عراق، شهر نظامی است که مدتها قبل از عملیات والفجر4 از سکنه بومی تخلیه شده بود. دشمن نیز با اطلاع از عملیات والفجر4 و خصوصاً هنگام دستیابی بر ارتفاعات مشرف بر شهر، بخش عمده از شهر را منهدم نمود و بهویژه تابلوها و نشانههایی که حاکی از موجودیت شهر بود، از میان برد.
اهداف عملیات:
اهداف از عملیات والفجر 4، اتصال ارتفاعات سورن به سورکوه بود که نتایج زیر را درپی داشت:
• تصرف پیشرفتگی دشت شیلر تا بدینوسیله، گذشته از کوتاه شدن خط پدافندی، در نیروهای پدافندی صرفهجویی بعمل آید.
• مسدود ساختن راه تردد ضدانقلاب که عمدتاً از دشت شیلر انجام میشد.
• تصرف شهر پنجون عراق.
• تصرف پادگان پنجون و کرمک عراق.
• تسلط بر 13 شهر و روستای عراق.
• انهدام نیروهای دشمن.
• خارج کردن شهر مریوان از زیر دید و تیر دشمن.
• فراهمسازی مقدمات عملیات در استان سلیمانیه عراق.
طرح مانور:
با درنظر گرفتن ارتفاعات یاد شده و تسلط بر هرکدام قسمتی از اهداف این عملیات را تأمین مینمود. عملیات از دو محمو عمده که یکی از آنها بانه و دیگری مریوان بود، طراحی گردید.
• مرحله اول مانور: در محور بانه تأمین ارتفاعات لری، گرمک و کنگرک و در محور مریوان ارتفاعات پنجون، مارو وخلوزه هدف بود.
• مرحله دوم مانور: تصرف ادامه ارتفاعات سورت و کانیمانگا بود که عملیات را تکمیل نمود و ارتفاعات سورن و سورکوه را بهم متصل میکرد.
• سازمان رزم هم عبارت بود از: 8 لشگر و 2 تیپ از سپاه پاسداران و 1 لشگر پیاده از ارتش.
تلفات دشمن:
با انجام این عملیات 200 تن از رزمندگان اسلام از اسارت افراد ضدانقلاب بیرون آمدند. ارتش عراق در طول این عملیات 10 فروند هواپیما، یک فروند هلیکوپتر، بیش از 90 دستگاه تانک و نفربر زرهی، 200 دستگاه خودرو و انبوهی از سلاح و مهمات خود را از دست داد و 5 دستگاه تانک و نفربر، 10 دستگاه لودر و بولدوزر ، 200 دستگاه خودرو سبک و سنگین، 20 قبضه سلاح ضدهوایی سام 7، مقداری وسایل مخابراتی، مهمات و سلاحهای سبک و سنگین از دشمن به غنیمت نیروهای ایرانی درآمد.
در این عملیات سردارعلی رضاییان فرمانده قرارگاه مقدم حمزه سیدالشهدا در منطقه به شهادت رسید.