ثامن‌الائمه

ثامن‌الائمه

ثامن‌الائمه

تاریخ عملیات: ۰۵ مهر ۱۳۶۰
تعداد مشاهده: ۲۰۱۰
نام عملیات: ثامن‌الائمه
مکان عملیات: جبهه جنوب موقعیت: شمال آبادان
زمان عملیات: 1360/7/5
نوع تک: گسترده
فرماندهی: مشترک سازمان: مشترک
استعداد نیروهای درگیر: ایران؛ 30 گردان پیاده و زرهی و 8 گردان توپخانه، عراق؛ 31 گردان پیاده، زرهی، مکانیزه و کماندویی
هدف عملیات: شکست حصر آبادان به فرمان امام‌خمینی(ره)
تلفات انسانی عراق: 3300 نفر
چکیده: نخستین عملیات گسترده موفق نیروهای ایران در یکمین سالگرد آغاز جنگ تحمیلی با هدف شکست محاصره آبادان انجام گرفت. سرعت عملکرد نیروهای ایرانی در این عملیات چنان بود که کارشناسان غربی آن را با سرعت پیشروی نیروهای آلمانی در خاک لهستان طی جنگ جهانی دوم مقایسه می‌کردند، به نحوی که با وجود مقاومت نیروهای عراقی در یکی از محورها، نیروهای ایرانی در سایر محورها با سرعت شگفتی، همه اهداف را تصرف کرده و محور مقاومت‌کننده را به محاصره درآوردند. البته پیش از این عملیات، به علت غریب‌الوقوع بودن حمله نیروهای ایرانی، صدام دستور داده بود تا تعدادی از واحدهای نخبه و نورچشمی‌اش از منطقه خارج شوند! چند روز بعد، هواپیمای حامل فرماندهان عالی‌رتبه سپاه و ارتش: فلاحی، فکوری، نامجو، کلاهدوز و جهان‌آرا، حین بازگشت به تهران سقوط کرد و این عزیزان که طراحان اصلی عملیات ثامن‌الائمه بودند به شهادت رسیدند.
محاصره شهر آبادان
پس از تجاوز عراق در 31 شهریور 1359 و اشغال سریع بخش‌هایی از خاک ایران، خرمشهر مهم‌ترین شهر بندری ایران، پس از 40 روز مقاومت دلیرانه، با خیانت آشکار لیبرال‌ها و منافقین، به‌دست دشمن افتاد. پس از سقوط خرمشهر، رژیم عراق در صدد برآمد تا جزیره آبادان را هم اشغال کند و تلاش کرد تا از طریق شرق کارون و شمال بهمنشیر وارد آبادان شود، زیرا عبور از این قسمت آسان‌تر از عبور از رودخانه کارون در جنوب خرمشهر بود. با چنین وضعیتی آبادان در یک محاصره 330 درجه‌ای قرار می‌گرفت و عبور از رودخانه بهمنشیر می‌توانست آن را با خطر جدی روبرو کند. دشمن می‌پنداشت اگر بتواند از این رودخانه بگذرد، آبادان را برای همیشه از آن خود کرده است.
عراقی‌ها برای تصرف آبادان در 8 آبان 1359، در منطقه ذوالفقاری روی رودخانه بهمنشیر پل شناور نصب و با عبور دادن قسمتی از نیروهای خود، وارد جزیره آبادان شدند و از آن جهت منطقه ذوالفقاری را انتخاب کرده بودند که با استفاده از پوشش نخلستان‌ها بتوانند از دید رزمندگان اسلام دور مانده و به راحتی وارد شهر گردند. عملیات ثامن‌الائمه(ع) گر چه به‌عنوان یکی از چهار عملیات بزرگ و برجسته در چارچوب سلسله تلاش‌هایی که برای آزادسازی مناطق اشغالی انجام گرفت، به‌شمار می‌رود ولی این عملیات به منزله«نقطه عطف» و «حلقه واسط» برای انتقال استراتژی جنگ از وضعیت گذشته به وضعیت جدید بود. سردار محسن رضایی در این باره می‌گوید:
«عملیات ثامن‌الائمه(ع) نقطه عطف است و به‌عنوان مبداء آغاز استراتژی مرحله دوم جنگ است و یکی از نقاط اعتماد به نفس در استراتژی مرحله دوم، عملیات ثامن‌الائمه(ع) بود که حلقه واسط و مبدأ تحول بود.» رزمندگان اسلام شبانه سلاح بر دوش، پیاده و سواره به منطقه شتافتند و با جانبازی و فداکاری بسیار، چنان مقاومتی از خود نشان دادند که دلاوری‌ها و شجاعت‌های آنان در این منطقه به‌نام«حماسه ذوالفقاری» به‌عنوان برگ زرینی در تاریخ دوران دفاع مقدس به ثبت رسید. در این نبرد 280 نفر از نیروهای بعثی به هلاکت رسیده و 130 نفر به اسارت درآمدند و رزمندگان ایران توانستند از نفوذ نیروهای دشمن به شهر آبادان جلوگیری به‌عمل آوردند. نیروهای عراقی بعد از این شکست، سعی کردند از طرف فیاضیه(بین ایستگاه 12 و خرمشهر) به سمت آبادان پیشروی کنند که در این منطقه نیز با مقاومت دلاورمردان اسلام مواجه و مجبور به عقب‌نشینی شدند. این عملیات تا 18 آبان 1359، ادامه داشت و سرانجام نیروهای بعثی از روستای نخلستان عبادی نیز پاکسازی و تا 4 کیلومتری شمال رودخانه بهمنشیر مجبور به عقب‌نشینی شدند.
بعد از این حماسه، جهادسازندگی موفق شد، جاده‌ای در میان باتلاق‌های اطراف آبادان احداث کند. این جاده نیروهای دشمن را دور می‌زد و به جاده آبادان – ماهشهر وصل می‌شد. از طریق این جاده که به جاده وحدت معروف بود، تدارکات نظامی نیروهای ایرانی آسان‌تر و سریع‌تر انجام می‌گرفت.
به‌دنبال صدور فرمان امام‌خمینی(ره) در چهاردهم آبان 1359، مبنی بر این‌که:
«حصر آبادان باید شکسته شود» نیروهای مسلح تمام تلاش و امکانات خود را برای شکستن محاصره آبادان به خاطر اجرای فرمان امام‌خمینی(ره) به کار بستند.
صدام که خود را ناتوان از تصرف آبادان می‌دید، بعداز یازدهمین نشست سران عرب در«امان» که در 6 آذر 1359، تشکیل شد، چنین گفت: «ما نمی‌خواهیم کشورگشایی کنیم. ما فقط می‌خواستیم، تهدید ایران را از شهرهای خود دور سازیم!»این گفته بیانگر ناتوانی عراقی‌ها در پیشروی، در خاک ایران بود.
مقام معظم رهبری در مورد تأثیر سخنان امام(ره) در نجات آبادان چنین فرودند:
«آبادان در معرض حمله و خطر بود، مثل خونین‌شهر، منتهی همین تأکید امام که تکلیف شرعی کردند که مبادا آبادان سقوط بکند، نیروهای رزمنده را که در آن‌جا بود، تقویت کردند. البته در آبادان سپاه آن روز برتر از ارتش بود. بعداً ارتش هم در آبادان مستقر شد و در یک مورد که نیروهای دشمن از بهمنشیر عبور کردند و وارد جزیره آبادان شدند، بسیج توده‌ای مردم و شرافت نظامی عده‌ای از نظامیان ما حماسه آفرید و عراقی‌ها را در جایی‌که واقعاً بیرون کردن دشمن از آن‌جا بسیار دشوار بود، کوبیدند. عده‌ای را کشته و تارومار کردند و عده‌ای را به داخل رودخانه انداختند و عده‌ای هم که توانستند، فرار کردند. عامل اصلی در حفاظت از آبادان همان فرمان امام بود و داغی که از سقوط نیمی از خونین‌شهر در دل برادران وجود داشت».
منطقه عملیات:
منطقه عملیات ثامن‌الائمه(ع) در شرق رودخانه کارون و در حدفاصل شمال شهر آبادان و جنوب منطقه دارخوین قرار داشت و شامل سرپل دشمن به وسعت 150 تا 180 کیلومترمربع می‌شد که در اشغال نیروهای عراقی بود. عوارض حساس منطقه، رودخانه کارون و دو جاده اهواز – آبادان و ماهشهر – آبادان بودند و عوارض مصنوعی منطقه نیز بیشتر شامل مواضع و استحکامات دشمن نظیر خاکریزهای متعدد، مواضع تانک، سنگرهای اجتماعی و انفرادی می‌شدند. با توجه به اهمیت دو پل قصبه و حفار برای دشمن که به منزله معبر و محل اتصال عقبه‌های او در شرق کارون بودند، مواضع و استحکامات فراوان و تعداد زیادی نیروی رزمی در این دو محور وجود داشتند.
وضعیت دشمن:
دشمن برای استقرار در منطقه سرپل، واقع در شرق رودخانه کارون، دچار تناقض بود؛ از یک سو به لحاظ اهمیت منطقه و ضرورت حفظ آن می‌بایست از نیروی بسیاری استفاده می‌کرد و از سوی دیگر، با توجه به محدودیت عقبه خود، تجمع این میزان نیرو برایش ناممکن بود. در عین‌حال، شناخت عراقی‌ها از توان نیروهای خودی در عقب راندن دشمن – به ویژه پس از ناکامی ارتش در عملیات‌های سوم آبان 1359 و بیستم دی 1359 – آن‌ها را مطمئن کرده بودکه مورد تعرض جدید قرار نخواهند گرفت.
استعداد و آرایش یگان‌های دشمن در این منطقه برابر اسناد به‌دست آمده از تیپ 8 مکانیزه ارتش عراق در 26 مرداد 1360 عبارت بودند از:
1- تیپ 8 مکانیزه از لشگر 3 زرهی که به سه گردان مکانیزه و یک گردان تانک در شمال سرپل و جنوب سلمانیه مواضع پدافندی را اشغال و تحکیم کرده بود.
2- تیپ 6 زرهی از لشگر 3 زرهی که با سه گردان تانک و یک گردان مکانیزه در قسمت مرکزی و شرقی در شمال جاده ماهشهر – آبادان مستقر بود.
3- تیپ 44 پیاده از لشگر 11 پیاده، که با یک گردان تحت امر لشگر 3 زرهی در قسمت جنوبی منطقه سرپل و جنوب جاده ماهشهر – آبادان پدافند می‌کرد.
4- تیپ 12 زرهی لشگر 3 در غرب کارون در احتیاط قرار داشت و گردان‌های تانک الطارق و سیف سعد و چند گردان جیش‌الشعبی، گردان پیاده از تیپ 44 و گردان 1 از تیپ 33 نیروی مخصوص نیز در منطقه شرق کارون استقرار داشتند. برابر شواهد، قراین و اسناد موجود، در پی گسترش حملات رزمندگان اسلام به منطقه اشغالی سرپل در نیمه اول سال 1360، دشمن دچار اضطراب شده و احتمال حمله نیروهای خودی را پیش‌بینی می‌کرد. با این حال، عراقی‌ها هم‌چنان به استقرار در مناطق اشغالی اصرار داشتند و این امر بدین دلیل بود که عراقی‌ها تصور می‌کردند که نیروهای اسلام از انجام دادن عملیات دقیق و برنامه‌ریزی شده در سطحی گسترده ناتوان هستند. در واقع فرماندهی عراق احتمال تدارک حمله از محور شرق رودخانه را پیش‌بینی می‌کرد اما به هیچ وجه تصور نمی‌کرد این حمله، گسترده و همه‌جانبه باشد.
5- استعداد دشمن در این منطقه برابر یک لشگر تقویت شده بود، ضمن این‌که فرمانده سپاه سوم می‌توانست از احتیاط لشگرهای 5 مکانیزه و 9 رزهی که در جنوب‌غربی اهواز و سوسنگرد مستقر بودند، برای تقویت لشگر 3 زرهی استفاده کند.

طرح عملیات:


الف ) اهداف و مأموریت
هدف اصلی عملیات، انهدام نیروهای دشمن در شرق رودخانه کارون و تصرف و تأمین منطقه بود. در طرح اولیه سپاه آمده بود: «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مستقر در آبادان و دارخوین و ماهشهر مأموریت دارند تا به هماهنگی و همکاری کامل لشگر 77 پیاده خراسان از محور فیاضیه و دارخوین به‌طور گسترده و از سه محور ایستگاه 12 و ایستگاه 7 و جاده ماهشهر– آبادان تک نمایند و نیروهای دشمن را که از کنار کارون تا جاده ماهشهر – آبادان گسترش داشتند، به‌طور کامل محاصره و بعد از انهدام دشمن، در منطقه متصرفه پدافند نمایند».
سران نظامی امیدوار بودند با انجام عملیات ثامن‌الائمه(ع) تهدید احتمالی دشمن برای تصرف آبادان که عراق آن را به صورت اهرم فشاری علیه ایران در تبلیغات خود مورد استفاده قرار می‌داد، خنثی شود. از سوی دیگر، در این عملیات پس از پاکسازی شرق رودخانه کارون، نیروهای خودی از خطوط پدافندی آزاد شده و امکان به‌کارگیری آن‌ها در مراحل بعدی آزادسازی مناطق اشغالی فراهم می‌شد.
ب ) سازمان رزم خودی
ترکیب نیروهای عمل‌کننده در این عملیات، شامل ارتش، سپاه، بسیج و نیروهای ژاندارمری به این شرح بود:
- لشگر 77 با سه تیپ شامل 9 گردان نیروی پیاده؛
- سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با 16 گردان نیروی پیاده که در سازمان سه قرارگاه تیپی عمل می‌کرد؛
- تیپ 37 زرهی شیراز؛
- گردان 251 تانک از لشگر 16 زرهی؛
- گردان 107 ژاندارمری؛
- گروه رزمی 291 تانک؛
- جهادسازندگی، علاوه بر احداث جاده وحدت در فروردین 1360، امور مقدماتی مهندسی عملیات را انجام داد. پس از حذف بنی‌صدر برای نخستین‌بار بود که نیروهای عمل‌کننده در چنین مقیاسی با هم ترکیب شده به نحو شایسته‌ای با یکدیگر همکاری و هماهنگی می‌کردند، چنان‌که این اقدام، الگوی مناسبی برای ادامه همکاری ارتش و سپاه در سایر عملیات‌ها شد.
ج) طرح مانور
در طرح مانور، سه محور عمده و یک محور فرعی برای انجام عملیات درنظر گرفته شده بود: محور شمالی شامل منطقه دارخوین و محمدیه و محور جنوبی شامل محور فیاضیه و ایستگاه 7 بود. براساس این طرح، تلاش فرعی نیروها برای پشتیبانی نیز در محور جاده ماهشهر – آبادان انجام می‌شد. در این میان، محور دارخوین و فیاضیه با هدف تصرف و تأمین پل‌های حفار و قصبه دارای اهمیت بیشتری بودند و در صورت برخورداری نیروهای خودی از سرعت عمل، امکان انهدام و اسارت بسیاری از افراد دشمن در این محور وجود داشت. و همین ضرورت، در آرایش نیروها مؤثر بود، که به این ترتیب مشخص شد:
محور دارخوین – محمدیه: پنج گردان از سپاه(چهار گردان آفندی و یک گردان احتیاط) و سه گردان از ارتش(دو گردان آفندی و یک گردان احتیاط) و یک گردان تانک در احتیاط و پشتیبانی.
محور فیاضیه: پنج گردان از سپاه(چهار گردان آفندی و یک گردان احتیاط) و سه گردان از ارتش(یک گردان آفندی و دو گردان احتیاط).
محور جاده ماهشهر – آبادان: دو گردان از سپاه(یک گردان آفندی و یک گردان احتیاط) و دو گردان از ارتش(یک گردان آفندی و یک گردان پدافند).
برای پشتیبانی عملیات، سه گردان توپخانه و 50 قبضه سلاح پدافند هوایی در نظر گرفته شده بود.
در مجموعه، به‌نظر می‌رسید، دشمن به دلیل برخورداری از نیروهای احتیاط و به ویژه امکان به‌کارگیری لشگرهای 5 مکانیزه و 9 زرهی تحت‌امر سپاه سوم، در موضع برتری قرار داشت، لیکن نیروهای خودی با توجه به شناخت دقیق از دشمن، ویژگی برتر عملیاتی، ترکیب جدید سپاه و ارتش – که پیش از این هرگز در این سطح وجود نداشت – و بهره برداری مناسب از زمین، از موقعیت بهتری برخوردار بودند. افزون بر این، دشمن به لحاظ درک و باوری که از توان نیروهای خودی داشت، به‌طور نسبی در غافلگیری به سر می‌برد و این عوامل در مجموع می‌توانست دستیابی به پیروزی را آسان کند.
در این میان، افزایش قابل‌توجه نیروهای سپاه در مقایسه با عملیات‌های پیشین و نقش طراحان نظامی سپاه در طرح‌ریزی و هدایت عملیات، از جمله ویژگی‌های عملیات ثامن‌الائمه(ع) و عامل برتری نیروهای خودی در برابر دشمن بود. بدین‌ترتیب، عملیات ثامن‌الائمه(ع) به‌منظور شکستن محاصره آبادان و انهدام نیروهای دشمن در شرق رودخانه کارون پس از آماده‌سازی مقدمات آن، آغاز شد.
شرح عملیات:
عملیات در ساعت 1 بامداد روز پنجم مهر 1360 آغاز شد. قوای ایران در ساعات نخست عملیات، با تهاجم به مواضع دشمن و درهم شکستن مقاومت نیروهای آنان، خاکریزهای اول دشمن را تصرف وتأمین کردند. مقاومت اولیه نیروهای عراقی در برخی از محورها و به ویژه تداوم آن در منطقه پل حفار، نشان‌دهنده هوشیاری نسبی دشمن بود. بنابر گزارش اسیران عراقی، اسارت یکی از نیروهای خودی در منطقه عملیاتی تیپ 8 مکانیزه در محور دارخوین سبب هوشیاری دشمن شده بود، ولی شناخت نادرست فرماندهان نظامی عراق نسبت به توان نیروهای خودی که بر مبنای برآوردهای عملیات‌های ناکام پیشین ایجاد شده بود، سبب شد در برابر حمله نیروهای خودی واکنش مناسبی نشان ندهند.
با روشن شدن هوا و ادامه پیشروی نیروهای خودی از محور شمالی به سمت پل مارد و تهدید عقبه نیروهای دشمن، نخستین ضربه شکننده بر نیروهای عراقی وارد آمد. با این حال، نیروهای دشمن در منطقه پل حفار هم‌چنان مقاومت می‌کردند. گستردگی محورهای تهاجم و عقب‌ماندگی دشمن سبب شد تا نیروهای خودی با به دست گرفتن ابتکار عمل و ادامه پیشروی در محورهای مختلف، دشمن را تحت فشار قرار دهند.
از سوی دیگر، در پی تغییر وضعیت میدان نبرد، فرماندهی نیروهای دشمن تلاش می‌کرد تا تاریک شدن هوا به مقاومت در پل حفار ادامه دهد. دشمن قصد داشت، با تقویت منطقه، ابتدا منطقه سرپل را حفظ کند و پس از آن، با نصب پل روی رودخانه کارون، نیروهای محاصره شده را نجات دهد و سپس، با استقرار در منطقه غرب رودخانه کارون، از ادامه پیشروی نیروهای خودی جلوگیری کند.
بر همین اساس، دشمن در اولین اقدام با وارد کردن تیپ 10 زرهی گارد جمهوری، سعی کرد، پل حفار را حفظ کرده و با استقرار تیپ 16 زرهی از لشگر 6 زرهی درغرب رودخانه کارون، از پیشروی نیروهای خودی جلوگیری کند. تهاجم رزمندگان به نیروهای تیپ 10 سبب شد تا این نیروها در همان لحظات اولیه حضور در منطقه سرپل، محاصره شده و عقب‌نشینی کنند، در صورتی‌که اگر در حمله به تیپ 10 تأخیر صورت می‌گرفت، بی‌گمان نیروهای تیپ 10 دشمن پس از حضور در منطقه، دست به ضدحمله می‌زدند.
با آزاد شدن جاده ماهشهر – آبادان در ساعت 8:32 بامداد روز پنجم مهر و پیشروی نیروهای خودی از شمال به جنوب و تصرف پل قصبه، امکان مقاومت از عراقی‌ها گرفته شده بود.
در بعدازظهر همان روز بخشی از پل حفار تصرف شده بود ولی عراقی‌ها برای باز نگه‌داشتن عقبه نیروهای محاصره شده خود در شرق کارون، هم‌چنان مقاومت می‌کردند، چنان‌که با تاریک شدن هوا حرکت ستون نیروهای دشمن از اهواز به سمت خرمشهر دیده می‌شد.
بدین‌ترتیب، روز اول عملیات در حالی به پایان رسید که دشمن به دلیل عقب‌ماندگی، توان مقابله با نیروهای خودی را نداشت و تنها، به تاریک شدن هوا، باز نگاه داشتن پل حفار برای تقویت منطقه و یا امکان عقب‌نشینی نیروهای محاصره شده امید بسته بود. در روز دوم عملیات(ششم مهر)، در حالی‌که پیشروی نیروهای خودی هم‌چنان ادامه داشت، دشمن واکنش جدی از خود نشان نداد و از بعدازظهر همان روز نیروهای عراقی به‌تدریج تسلیم شده و یا عقب‌نشینی کردند و سرانجام در پایان این روز عملاً منطقه سرپل دشمن آزاد شد.
در روز سوم عملیات نیز در پی پاکسازی منطقه، محاصره آبادان به پایان رسید و فرمان امام‌خمینی مبنی بر شکستن حصر آبادان، در مدت 48 ساعت آفند تحقق یافت و نیروهای خودی پس از پاکسازی کامل منطقه، در ساحل شرقی رودخانه کارون استقرار یافتند. در این عملیات علاوه بر آزادسازی منطقه اشغالی در شرق رودخانه، بخش وسیعی از نیروهای خودی – که درگیر پدافند در منطقه بودند – آزاد و برای عملیات‌های بعدی آماده شدند.
نتایج عملیات ثامن‌الائمه(ع):
در این عملیات سلحشوران اسلام به نتایج مهمی دست یافتند، از جمله:
1- ساحل شرقی رودخانه کارون تصرف و تأمین گردید.
2- آبادان از محاصره یک ساله خارج شد.
3- بیش از 150 کیلومترمربع از اراضی اشغال شده، آزاد گردید.
4- بیش از 3 هزار نفر از نیروهای دشمن کشته و زخمی شدند و 1656 نفر نیز به اسارت درآمدند.
5- تعداد 90 دستگاه تانک و نفربر، 100 دستگاه انواع خودرو دشمن منهدم گردید و تعداد 3 فروند هواپیما و یک فروند هلی‌کوپتر عراق نیز سرنگون شدند. هم‌چنین 100 دستگاه تانک، 60 دستگاه نفربر، 3 دستگاه لودر و 150 دستگاه خودرو به غنیمت گرفته شد. صدام پس از این شکست 7 تن از فرماندهان خود را تیرباران کرد. با توجه به نقش شجاعانه لشگر 77 پیاده با تصویب شورای عالی دفاع درتاریخ یازدهم مهر 1360، به لشگر پیروز خراسان تغییر نام داد.
پیامدهای شکسته شدن محاصره آبادان:
موفقیت عملیات ثامن‌الائمه(ع) در ابعاد مختلف پیامدهایی به همراه داشت که آن را در دو محور عمده، داخلی و خارجی ارزیابی می‌کنیم.
الف - پیامدهای داخلی
1- با انجام موفقیت‌آمیز اولین عملیات وسیع ایران در جبهه‌ها، روحیه نیروهای رزمنده تقویت و توانمندانه‌تر از پیش به نبرد با دشمن پرداختند.
2- از نظر سیاسی وضعیت سیاسی کشور منسجم‌تر شد وکمتر از یک هفته بعد از این عملیات، مردم با شرکت در سومین انتخابات ریاست‌جمهوری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای را به ریاست‌جمهوری برگزیدند، که این امر منجر به موفقیت بیشتر در سیاست‌های خارجی نظام نیز گردید.
3- با تثبیت دولت اسلامی و وحدت نظر مسئولین نظام، موضع‌گیری‌های قاطعانه و به موقعی در قبال مسائل خارجی انجام گرفت.
ب - پیامدهای خارجی
مهم‌ترین پیامد خارجی این عملیات تشکیل شورای همکاری خلیج‌فارس توسط کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس، به‌منظور جلوگیری از گسترش و نفوذ انقلاب اسلامی و یاری رساندن به رژیم متجاوز عراق بود، هم‌چنین تحرکات نظامی آمریکا در خلیج‌فارس به‌منظور اعمال فشار بر ایران و حمایت از کشورهای منطقه بیشتر شد.
آمریکا با اعزام ناوگان نظامی خود در خاورمیانه و آب‌های دریای عمان، مانورهایی انجام داد و تهاجم تبلیغی گسترده‌ای را علیه ایران آغاز کرد و با نشر اکاذیب و شایعات، وحشت بی‌مورد رژیم‌های منطقه را از ایران بیشتر کرد.