نام عملیات: بیتالمقدس 1
زمان عملیات: 10 اردیبهشت 1361
مکان عملیات: منطقه عمومی عملیات بیتالمقدس در میان چهار مانع طبیعی محصور است، که از شمال به رودخانه کرخه کور، از جنوب به رودخانه اروند، از شرق به رودخانه کارون و از غرب به هور الهویزه منتهی میشود.
رمز عملیات: بسماللهالرحمنالرحیم . بسماللهالقاسمالجبارین، یا علیبن ابیطالب
هدف عملیات: آزادسازی حدود 5400 کیلومترمربع از خاک ایران؛ از جمله شهرهای خرمشهر، هویزه و پادگان حمید.
آشنایی با عملیات بیتالمقدس 1
در حالیکه اشغال خرمشهر توسط عراق بهعنوان آخرین و مهمترین برگ برنده این کشور برای وادار ساختن ایران به شرکت در هرگونه مذاکرات صلح تلقی میشد، آزادسازی این شهر میتوانست سمبل تحمیل اراده سیاسی جمهوری اسلامی بر متجاوز و اثبات برتری نظامیاش باشد.
بر همین اساس، با توجه به اینکه منطقه عمومی غرب کارون آخرین منطقه مهمی بود که همچنان در اشغال عراق قرار داشت، از یک سو فرماندهان نظامی ایران برای انجام عملیات در این منطقه اشتراک نظر داشتند، و از سوی دیگر عراق نیز که طراحی عملیات آزادسازی خرمشهر را پس از عملیات فتحالمبین قطعی و مسجل میپنداشت، با در نظر گرفتن اهمیت این شهر و جایگاه آن در دفاع از بصره، به ضرورت حفظ این منطقه معتقد بود.
از این رو، بلافاصله پس از اتمام عملیات فتحالمبین، در حالیکه قوای ارتش عراق در منطقه عمومی خرمشهر تقویت میشد، به تمام یگانهای تحتامر قرارگاه مرکزی کربلا دستور داده شد تا ضمن بازسازی و تجدید قوا، به شناسایی و طراحی عملیات بپردازند.
اهداف عملیات:
مهمترین اهدافی که در این عملیات دنبال میشد، عبارت بودند از:
• انهدام نیروی دشمن، حداقل بیش از دو لشگر.
• آزادسازی حدود 5400 کیلومترمربع از خاک ایران؛ از جمله شهرهای خرمشهر، هویزه و پادگان حمید.
• خارج نمودن شهرهای اهواز، حمیدیه و سوسنگرد از برد توپخانه دشمن.
• تأمین مرز بینالمللی(حدفاصل پاسگاه طلاییه تا شلمچه).
• آزادسازی جاده اهواز - خرمشهر و خارج شدن جاده اهواز - آبادان از برد توپخانه دشمن.
• لشگر 12 زرهی؛ شامل: تیپهای 46 مکانیزه و 37 زرهی.
• لشگر 7 پیاده؛ شامل: تیپهای 19 و 39 پیاده.
• تیپ مستقل 10 زرهی.
• تیپهای مستقل 109، 419، 416، 90، 417، 601، 602، 605، 606، 409، 238 و 501 پیاده.
• تیپهای 31، 32 و 33 نیروی مخصوص.
• تیپهای 9، 10 و 20 گارد مرزی.
• تعداد 30 گروهان کماندو.
• تعداد 10 قاطع جیشالشعبی(هر قاطع 450 نفر).
• گردان تانک مستقل سیف سعد.
• گردانهای شناسایی حطین، صلاحالدین، حنین.
• توپخانه دشمن نیز از 530 قبضه توپ در انواع مختلف تشکیل شده بود که بهطور تقریبی عبارت بود از 30 گردان.
طرح عملیات:
در طراحی عملیات، تهاجم از طریق عبور از رودخانه کارون و پیشروی بهسوی مرز بینالمللی و سپس آزادسازی شهر خرمشهر مدنظر قرار گرفته و چنین استدلال میشود که حمله به جناح دشمن، که عمدتاً به سمت شمال آرایش گرفته بود، عامل موفقیت عملیات است.
همچنین، شکستن خطوط اولیه دشمن و عبور از رودخانه و گرفتن سرپل در غرب کارون تا جاده آسفالته اهواز - خرمشهر بهعنوان اهداف مرحله اول و ادامه پیشروی به سمت مرز و تأمین خرمشهر بهعنوان اهداف مرحله دوم تعیین شدند.
برهمین اساس، محورهای عملیاتی هر یک از قرارگاهها به ترتیب زیر مقرر گردید:
• محور شمالی؛ قرارگاه قدس(با عبور از رودخانه کرخه).
• محور میانی؛ قرارگاه فتح(با عبور از رودخانه کارون و پیشروی به سمت جاده اهواز - خرمشهر).
• محور جنوبی؛ قرارگاه نصر(با عبور از کارون و پیشروی به سمت خرمشهر).